Переводы грузинских стихов
Добавлено: 29 мар 2010, 12:06
Мои любимые:
გრიგოლ ორბელიანი
მუხამბაზი
გინდ მეძინოს, მაინც სულში მიზიხარ!
თვალთ ავახელ, ზედ წამწამზედ მიზიხარ!
ყმასავითა მე ერთგული შენი ვარ,
გინდა მკლავდე, არას გეტყვი - შენ ვარ.
სადაც წახვალ, მე მაშინვე იქა ვარ,
გინდ ვერ მნახო, იცოდე, რომ იქა ვარ,
რას გაწუხებ? მე ჩემთვისა იქა ვარ!
ჩემთვის ჩუმად ვამბობ: „რა ლამაზი ხარ!“
გინდ მეძინოს, მაინც სულში მიზიხარ!
თვალთ ავახელ, ზედ წამწამზედ მიზიხარ!
რტო ალვისა შენი წელი მგონია,
მაგ წელზედა ცისარტყელა მგონია,
ეგ თვალები - ცაში ელვა მგონია.
ვარდის სუნთქვა - შენი სუნთქვა მგონია.
როს მეღირსოს, ვსთქვა: „გეთაყვა, ჩემი ხარ!“
გინდ მეძინოს, მაინც სულში მიზიხარ!
თვალთ ავახელ, ზედ წამწამზედ მიზიხარ!
ათი გზა მაქვს, ათივე შენსკენ მოდის!
ფიქრები მაქვს, წინ შენი სახე მოდის!
მინდა რამ ვჰსთქვა - შენი სახელი მოდის!
ჩემს გულში რა ამბებია, რა მოდის?
ერთხელ მაინც მკითხე: „აგრე რათა ხარ?“
გინდ მეძინოს, მაინც სულში მიზიხარ!
თვალთ ავახელ, ზედ წამწამზედ მიზიხარ!
ჩემს დარდებსა ვინ ინაღვლის, ვინ არის?
ვის რათ უნდა, ლოპიანა ვინ არის?
მკვდარია თუ ცოცხალია, ვინ არის?
ქვეყანაში აბა რაა, ვინ არის?
შენ არ მეტყვი, ვიცი სულით ნაზი ხარ!
გინდ მეძინოს, მაინც სულში მიზიხარ!
თვალთ ავახელ, ზედ წამწამზედ მიზიხარ!
ორთაჭალის ბაღში მნახე, ვინა ვარ,
დარდიმანდის ლხინში მნახე, ვინა ვარ!
ჯამით ტოლუმბაში მნახე, ვინა ვარ!
აბა მუშტი კრივში მნახე, ვინა ვარ! –
მაშინ შეგიყვარდე, სთქვა: „ძვირფასი ხარ!“
გინდ მეძინოს, მაინც სულში მიზიხარ,
თვალთ ავახელ, ზედ წამწამზედ მიზიხარ!
კოჯორი. 1861
Есть литературный перевод Николая Заболоцкого, но мне больше нравится более дословный:
Будь я даже во сне - все же ты сидишь у меня в душе.
Открою глаза - ты у меня на самых ресницах.
Я, как крепостной, верен тебе,
Если бы ты даже убивала меня,
я ничего не скажу тебе - я твой.
Куда ты ни пойдешь, я в тот же миг там.
Даже если ты не увидишь меня - знай, что я там.
Тихо, про себя я говорю - "как ты красива"
Будь я даже во сне - ты все же сидишь у меня в душе.
открою глаза - ты у меня на самых ресницах.
У меня десять дорог - все десять идут (ведут) к тебе.
Когда у меня думы - предо мной твой образ.
Я хочу что-то сказать - на язык мне приходит твое имя.
Что со мной происходит, что это?
Хоть рез спроси меня: "Почему ты в таком состоянии?"
Будь я хоть во сне, ты все же сидишь у меня в душе.
Открою глаза - ты у меня на самых ресницах!
Твоя поясница мне кажется ветвью тополя.
На этой твоей пояснице сне видится радуга.
Эти твои глаза мне кажутся молнией в небе.
Твое дыхание сне кажется дыханием розы.
Когда я удостоюсь того, чтобы сказать6 "Боготворимая! Ты - моя!"
Будь я даже во сне - все же ты сидишь у меня в душе.
Открою глаза - ты у меня на самых ресницах
Кто печалится моими невзгодами, кто это?
Кому интересно, кто такой Лопиана?
Жив ли он мертв, кто он?
В (этом) мире что он такое, кто он?
Ты не ответишь мне это (досл.: не скажешь), я знаю, ты нежная душой.
Будь я хоть во сне, ты все же сидишь у меня в душе.
Открою глаза - ты у меня на самых ресницах.
В Ортачальских (Ортачала - р-н стар.Тбилиси, известный увеселительными садами) садах посмотри меня - кто я!
На застолье кутил, посмотри меня - кто я!
С чашей (в руках), толумбашем (главным за столом) посмотри меня - кто я!
Тогда я полюблюсь тебе, ты скажешь: "Ты дорог!
Будь я хоть во сне, ты все же сидишь у меня в душе.
открою глаза - ты у меня на самых ресницах.
И еще вот этот, более современный:
სახუმარო
შოთა ნიშნიანიძე
ორშაბათს გოგონა გავიცანი,
გოგონა ნახატი ყალმისანი,
მისი ღიმილი და დალალები
სამშაბათს გამიხდა საფიცარი.
ოთხშაბათს წერილი გავუგზავნე
და თავს მოსაკლავად ვიმეტებდი,
ჩემი გასაჭირი ავუხსენი,
ჩემი ეჭვები და იმედები.
პარასკევს პასუხი მომივიდა,
ვაიმე, ბედო უკეთურო!
დაბერებულხარო გნოლივითა,
ცოლ-შვილს მიხედეო, უბედურო.
თეთრად გავათენე პარასკევი,
ფიქრში გავატარე შაბათ-კვირე,
თავმოჭრილი ვარ-თქო – დავასკვენი,
ჰოდა, თავისმოკვლაც დავაპირე.
მოვიდა მეორე ორშაბათი,
ისევ შემეფეთა ის უღმერთო,
ელვამ დამიარა კოჭებამდი,
დილამშვიდობისას გისურვებთო.
მე ახლა თავის მომკვლელი ვარ?
უნდა სხვანაირად ვძლიო სვე-ბედს,
მე ვიცი, რაცხა ოხერი ვარ,
ლექსებს დავწერ და ვიოცნებებ.
ღმერთია ჩემი მწყალობელი,
მე კი – იმ უღმერთოს მგალობელი.
Приблизительно такой смысл (если неправильно, поправьте меня, пожалуйста):
В понедельник я познакомился с девочкой - красавицей (ნახატი კალმისანი – нахати калмисани досл. - нарисованная ручкой)
И во вторник я уже молился, клялся за ее улыбку и косы
В среду отправил ей письмо, где написал, что хочу себя убить (совершить самоубийство).
Я объяснял ей свои трудности (проблемы, беды), свои ревность и надежды.
В пятницу получил ответ, о горе мне (ვაი მე) судьба моя несчастная (невезучая): "Постарел ты, как гном, присмотри за своей семьей (за женой и детьми, это эта девочка ему ответила так)". Всю ночь (в пятницу) не спал (ночь была белая для него თნთრად გავათენე – т'эт'рад гават'ене). В субботу и воскресение все время провел в размышлении. Я подумал, что, опозоренный (თავმოჭრილი – т'авмоч'рили - голову отрезали, обезглавили досл. = опозоренный) и решил самоубийством покончить с жизнью.
Опять наступил понедельник, опять встретился с безбожием (უღმერთო – уг'мерт'о - безбожие, имеется в виду эта девочка, которой он написал письмо). Словно ток ударил до ступеней (пят). Доброе утро она пожелала мне. Я уже не смогу совершить самоубийства. Надо как-нибудь иначе побеждать (უნდა ვძლიო - унда вдзлио досл. хочу превзойти силой) судьбу. Я знаю, какой я хитрый, напишу стихи и буду мечтать. Бог мой покровитель, а я воспеваю безбожие (эту девушку).
გრიგოლ ორბელიანი
მუხამბაზი
გინდ მეძინოს, მაინც სულში მიზიხარ!
თვალთ ავახელ, ზედ წამწამზედ მიზიხარ!
ყმასავითა მე ერთგული შენი ვარ,
გინდა მკლავდე, არას გეტყვი - შენ ვარ.
სადაც წახვალ, მე მაშინვე იქა ვარ,
გინდ ვერ მნახო, იცოდე, რომ იქა ვარ,
რას გაწუხებ? მე ჩემთვისა იქა ვარ!
ჩემთვის ჩუმად ვამბობ: „რა ლამაზი ხარ!“
გინდ მეძინოს, მაინც სულში მიზიხარ!
თვალთ ავახელ, ზედ წამწამზედ მიზიხარ!
რტო ალვისა შენი წელი მგონია,
მაგ წელზედა ცისარტყელა მგონია,
ეგ თვალები - ცაში ელვა მგონია.
ვარდის სუნთქვა - შენი სუნთქვა მგონია.
როს მეღირსოს, ვსთქვა: „გეთაყვა, ჩემი ხარ!“
გინდ მეძინოს, მაინც სულში მიზიხარ!
თვალთ ავახელ, ზედ წამწამზედ მიზიხარ!
ათი გზა მაქვს, ათივე შენსკენ მოდის!
ფიქრები მაქვს, წინ შენი სახე მოდის!
მინდა რამ ვჰსთქვა - შენი სახელი მოდის!
ჩემს გულში რა ამბებია, რა მოდის?
ერთხელ მაინც მკითხე: „აგრე რათა ხარ?“
გინდ მეძინოს, მაინც სულში მიზიხარ!
თვალთ ავახელ, ზედ წამწამზედ მიზიხარ!
ჩემს დარდებსა ვინ ინაღვლის, ვინ არის?
ვის რათ უნდა, ლოპიანა ვინ არის?
მკვდარია თუ ცოცხალია, ვინ არის?
ქვეყანაში აბა რაა, ვინ არის?
შენ არ მეტყვი, ვიცი სულით ნაზი ხარ!
გინდ მეძინოს, მაინც სულში მიზიხარ!
თვალთ ავახელ, ზედ წამწამზედ მიზიხარ!
ორთაჭალის ბაღში მნახე, ვინა ვარ,
დარდიმანდის ლხინში მნახე, ვინა ვარ!
ჯამით ტოლუმბაში მნახე, ვინა ვარ!
აბა მუშტი კრივში მნახე, ვინა ვარ! –
მაშინ შეგიყვარდე, სთქვა: „ძვირფასი ხარ!“
გინდ მეძინოს, მაინც სულში მიზიხარ,
თვალთ ავახელ, ზედ წამწამზედ მიზიხარ!
კოჯორი. 1861
Есть литературный перевод Николая Заболоцкого, но мне больше нравится более дословный:
Будь я даже во сне - все же ты сидишь у меня в душе.
Открою глаза - ты у меня на самых ресницах.
Я, как крепостной, верен тебе,
Если бы ты даже убивала меня,
я ничего не скажу тебе - я твой.
Куда ты ни пойдешь, я в тот же миг там.
Даже если ты не увидишь меня - знай, что я там.
Тихо, про себя я говорю - "как ты красива"
Будь я даже во сне - ты все же сидишь у меня в душе.
открою глаза - ты у меня на самых ресницах.
У меня десять дорог - все десять идут (ведут) к тебе.
Когда у меня думы - предо мной твой образ.
Я хочу что-то сказать - на язык мне приходит твое имя.
Что со мной происходит, что это?
Хоть рез спроси меня: "Почему ты в таком состоянии?"
Будь я хоть во сне, ты все же сидишь у меня в душе.
Открою глаза - ты у меня на самых ресницах!
Твоя поясница мне кажется ветвью тополя.
На этой твоей пояснице сне видится радуга.
Эти твои глаза мне кажутся молнией в небе.
Твое дыхание сне кажется дыханием розы.
Когда я удостоюсь того, чтобы сказать6 "Боготворимая! Ты - моя!"
Будь я даже во сне - все же ты сидишь у меня в душе.
Открою глаза - ты у меня на самых ресницах
Кто печалится моими невзгодами, кто это?
Кому интересно, кто такой Лопиана?
Жив ли он мертв, кто он?
В (этом) мире что он такое, кто он?
Ты не ответишь мне это (досл.: не скажешь), я знаю, ты нежная душой.
Будь я хоть во сне, ты все же сидишь у меня в душе.
Открою глаза - ты у меня на самых ресницах.
В Ортачальских (Ортачала - р-н стар.Тбилиси, известный увеселительными садами) садах посмотри меня - кто я!
На застолье кутил, посмотри меня - кто я!
С чашей (в руках), толумбашем (главным за столом) посмотри меня - кто я!
Тогда я полюблюсь тебе, ты скажешь: "Ты дорог!
Будь я хоть во сне, ты все же сидишь у меня в душе.
открою глаза - ты у меня на самых ресницах.
И еще вот этот, более современный:
სახუმარო
შოთა ნიშნიანიძე
ორშაბათს გოგონა გავიცანი,
გოგონა ნახატი ყალმისანი,
მისი ღიმილი და დალალები
სამშაბათს გამიხდა საფიცარი.
ოთხშაბათს წერილი გავუგზავნე
და თავს მოსაკლავად ვიმეტებდი,
ჩემი გასაჭირი ავუხსენი,
ჩემი ეჭვები და იმედები.
პარასკევს პასუხი მომივიდა,
ვაიმე, ბედო უკეთურო!
დაბერებულხარო გნოლივითა,
ცოლ-შვილს მიხედეო, უბედურო.
თეთრად გავათენე პარასკევი,
ფიქრში გავატარე შაბათ-კვირე,
თავმოჭრილი ვარ-თქო – დავასკვენი,
ჰოდა, თავისმოკვლაც დავაპირე.
მოვიდა მეორე ორშაბათი,
ისევ შემეფეთა ის უღმერთო,
ელვამ დამიარა კოჭებამდი,
დილამშვიდობისას გისურვებთო.
მე ახლა თავის მომკვლელი ვარ?
უნდა სხვანაირად ვძლიო სვე-ბედს,
მე ვიცი, რაცხა ოხერი ვარ,
ლექსებს დავწერ და ვიოცნებებ.
ღმერთია ჩემი მწყალობელი,
მე კი – იმ უღმერთოს მგალობელი.
Приблизительно такой смысл (если неправильно, поправьте меня, пожалуйста):
В понедельник я познакомился с девочкой - красавицей (ნახატი კალმისანი – нахати калмисани досл. - нарисованная ручкой)
И во вторник я уже молился, клялся за ее улыбку и косы
В среду отправил ей письмо, где написал, что хочу себя убить (совершить самоубийство).
Я объяснял ей свои трудности (проблемы, беды), свои ревность и надежды.
В пятницу получил ответ, о горе мне (ვაი მე) судьба моя несчастная (невезучая): "Постарел ты, как гном, присмотри за своей семьей (за женой и детьми, это эта девочка ему ответила так)". Всю ночь (в пятницу) не спал (ночь была белая для него თნთრად გავათენე – т'эт'рад гават'ене). В субботу и воскресение все время провел в размышлении. Я подумал, что, опозоренный (თავმოჭრილი – т'авмоч'рили - голову отрезали, обезглавили досл. = опозоренный) и решил самоубийством покончить с жизнью.
Опять наступил понедельник, опять встретился с безбожием (უღმერთო – уг'мерт'о - безбожие, имеется в виду эта девочка, которой он написал письмо). Словно ток ударил до ступеней (пят). Доброе утро она пожелала мне. Я уже не смогу совершить самоубийства. Надо как-нибудь иначе побеждать (უნდა ვძლიო - унда вдзлио досл. хочу превзойти силой) судьбу. Я знаю, какой я хитрый, напишу стихи и буду мечтать. Бог мой покровитель, а я воспеваю безбожие (эту девушку).
