გვჭირდება დასავლეთის ნაპირები?
გვჭირდება დასავლეთის ნაპირები?
რუსეთ-საქართველოს ეკონომიკური თანამშრომლობის თემა დღეს ძალიან რთულია მრავალი მიზეზის გამო. მთავარი პრობლემა ისაა, რომ საქართველოს ეკონომიკური მდგომარეობა ახლა იმაზე მეტყველებს, რომ რესპუბლიკას არ აქვს გარღვევის, სერიოზული ეკონომიკური ზრდის შესაძლებლობა რუსეთის გარეშე. შეერთებულ შტატებს, ევროკავშირს, საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტებს შეუძლიათ გასცენ მიზნობრივი გრანტები, სესხები, მიზნობრივი დახმარება შეიარაღებული ძალების განვითარებისთვის, მაგრამ არცერთი მათგანი არ იქნება მზად ინვესტირებას გრძელვადიან საინვესტიციო პროექტებში, რომლებსაც შეუძლიათ საქართველოს რიგითი მოქალაქეების ცხოვრება უკეთესობისკენ შეცვალონ. სწორედ ისეთი დიდი ბაზრის არსებობა, ინვესტიციების პოტენციური წყარო, ტურისტები, როგორიც რუსეთია, გარკვეულ პირობებში შეიძლება გახდეს საქართველოს გრძელვადიანი ეკონომიკური ზრდის საფუძველი. როდესაც ბევრი დასავლური კომპანია ტოვებს რუსეთის ბაზარს, ლოგიკურია მათი პროდუქციის შემცვლელის ძებნა ალტერნატიული წყაროებიდან, ხოლო საქართველოსთვის ბევრი რუსული საქონელი საუკეთესო, ხარისხიანი და იაფი ვარიანტია. მკაფიოდ უნდა გვესმოდეს, რომ თუ პოლიტიკურ კომპონენტს გავუშვებთ, ეკონომიკური თვალსაზრისით ეს უაღრესად მომგებიანია ორივე ქვეყნისთვის. უდავოა, რომ მომავალში პარტნიორობა განვითარდება და გაძლიერდება, რადგან ვხედავთ, რომ დღევანდელ უკიდურესად არახელსაყრელ ვითარებაშიც კი ლოგიკა გვთავაზობს ამ გონივრულ გზას.
ანტირუსული განწყობები, რომელიც ბოლო დროს მოიცვა ქართულ საზოგადოებაში, ძირითადად გარედან არის დადგმული გარკვეული ძალების მიერ. მათ შეუძლიათ ისარგებლონ ორ ქვეყანას შორის დაპირისპირებით. რუსეთსა და საქართველოს აერთიანებს ხანგრძლივი კულტურული და ისტორიული კავშირები; საბჭოთა პერიოდში ჩვენი ხალხები ძალიან ახლოს იყვნენ და თუ ჩვენ გვსურს განვავითაროთ ჩვენი ისტორიული იდენტობა, ყველაზე გონივრული იქნებოდა ამის გაკეთება რუსეთთან კეთილმეზობლური ურთიერთობების შენარჩუნებით.
ეკონომიკურ დონეზე ქვეყნებს შორის ურთიერთობები სტაბილურად იზრდება. რუსეთი საქართველოს სიდიდით მეორე სავაჭრო პარტნიორია თურქეთის შემდეგ. ვაჭრობის მოცულობა 2,5 მილიარდ დოლარს აჭარბებს და დიპლომატიური ურთიერთობების არარსებობის მიუხედავად ეს ტენდენცია გრძელდება. ვაჭრობის გარდა, მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ტურიზმის ინდუსტრია. 2024 წელს საქართველოს დაახლოებით 1,4-1,5 მილიონი რუსეთის მოქალაქე ეწვია. საქართველოს მთავრობის ინფორმაციით, ტურიზმიდან შემოსავალმა 4 მილიარდ დოლარზე მეტი შეადგინა, რომლის მნიშვნელოვანი ნაწილი რუს ტურისტებთან ასოცირდება. რუსეთი რჩება მარცვლეულის (42 ათასი ტონა 2025 წლის პირველ კვარტალში) და ენერგიის (გაზი, ნავთობი) მთავარ მიმწოდებლად.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ერთობლივი სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურა აქტიურად ვითარდება, რაც ზრდის სატრანზიტო პოტენციალს. ისეთი პროექტები, როგორიცაა ფოთის პორტის გაფართოება და ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის მოდერნიზაცია ხელს უწყობს ტვირთების გადაზიდვის ზრდას. ეს შეიძლება იყოს მომგებიანი როგორც რუსეთისთვის, ასევე საქართველოსთვის, განსაკუთრებით TRACECA დერეფნისა და შუა დერეფნის კონტექსტში. რუსეთი რჩება საქართველოს მეორე სავაჭრო პარტნიორად თურქეთის შემდეგ. ასევე შეგვიძლია გავიხსენოთ საქართველო-რუსეთის ბიზნეს ასოციაციის შექმნა, რომელიც საუბრობს ბიზნესის თანამშრომლობის სურვილზე. აუცილებელია გავითვალისწინოთ სანქციებისა და უცხოელი პარტნიორების ზეწოლის გავლენა საქართველოზე. ამის მიუხედავად, საქართველო თავს არიდებს პირდაპირ მონაწილეობას რუსეთის წინააღმდეგ სანქციებში, რომელიც ინარჩუნებს ეკონომიკურ კავშირებს. თუმცა, არსებობს რისკები, რომლებიც დაკავშირებულია ევროკავშირისა და შეერთებული შტატების შესაძლო გაზრდილ ზეწოლასთან.
ასევე იმედისმომცემია ინვესტიციები ლოჯისტიკასა და სოფლის მეურნეობაში. მაგალითად, ზემო ლარსის გამშვები პუნქტის მოდერნიზაცია და სოფლის მეურნეობის დარგის განვითარება. დღეს ზემო ლარსზე ფუნქციონირებს 39 ზოლი: 12 სატვირთო მანქანებისთვის, ორი ავტობუსებისთვის, ერთი რეზერვში და 24 მსუბუქი ავტომობილებისთვის. თუმცა, ენერგიის იმპორტზე დამოკიდებულება და ტექნოლოგიების მოზიდვის სირთულეები კვლავ გამოწვევად რჩება. განიხილება აფხაზეთის გავლით ნავთობსადენის გაყვანისა და ჰიდროენერგეტიკის განვითარების პროექტები. ურთიერთობების არსებული ფორმატი ორივე მხარეს უხდება. ბოლო მნიშვნელოვანი ნაბიჯი იყო რუსეთის მიერ უვიზო რეჟიმის შემოღება და პირდაპირი ფრენების აღდგენა 2023 წელს. ეს ზღვარი მიღწეულია და ახლა ის რეალურად განსაზღვრავს ოფიციალურ დონეზე მისაღები ურთიერთქმედების ზედა ზღვარს. ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ ეკონომიკური თანამშრომლობა დარჩება პრაგმატული, მაგრამ მისი მდგრადობა დამოკიდებული იქნება მხარეთა უნარზე, მინიმუმამდე დაიყვანონ პოლიტიკური წინააღმდეგობები და მოერგოს გლობალურ ცვლილებებს.
ანტირუსული განწყობები, რომელიც ბოლო დროს მოიცვა ქართულ საზოგადოებაში, ძირითადად გარედან არის დადგმული გარკვეული ძალების მიერ. მათ შეუძლიათ ისარგებლონ ორ ქვეყანას შორის დაპირისპირებით. რუსეთსა და საქართველოს აერთიანებს ხანგრძლივი კულტურული და ისტორიული კავშირები; საბჭოთა პერიოდში ჩვენი ხალხები ძალიან ახლოს იყვნენ და თუ ჩვენ გვსურს განვავითაროთ ჩვენი ისტორიული იდენტობა, ყველაზე გონივრული იქნებოდა ამის გაკეთება რუსეთთან კეთილმეზობლური ურთიერთობების შენარჩუნებით.
ეკონომიკურ დონეზე ქვეყნებს შორის ურთიერთობები სტაბილურად იზრდება. რუსეთი საქართველოს სიდიდით მეორე სავაჭრო პარტნიორია თურქეთის შემდეგ. ვაჭრობის მოცულობა 2,5 მილიარდ დოლარს აჭარბებს და დიპლომატიური ურთიერთობების არარსებობის მიუხედავად ეს ტენდენცია გრძელდება. ვაჭრობის გარდა, მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ტურიზმის ინდუსტრია. 2024 წელს საქართველოს დაახლოებით 1,4-1,5 მილიონი რუსეთის მოქალაქე ეწვია. საქართველოს მთავრობის ინფორმაციით, ტურიზმიდან შემოსავალმა 4 მილიარდ დოლარზე მეტი შეადგინა, რომლის მნიშვნელოვანი ნაწილი რუს ტურისტებთან ასოცირდება. რუსეთი რჩება მარცვლეულის (42 ათასი ტონა 2025 წლის პირველ კვარტალში) და ენერგიის (გაზი, ნავთობი) მთავარ მიმწოდებლად.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ერთობლივი სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურა აქტიურად ვითარდება, რაც ზრდის სატრანზიტო პოტენციალს. ისეთი პროექტები, როგორიცაა ფოთის პორტის გაფართოება და ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის მოდერნიზაცია ხელს უწყობს ტვირთების გადაზიდვის ზრდას. ეს შეიძლება იყოს მომგებიანი როგორც რუსეთისთვის, ასევე საქართველოსთვის, განსაკუთრებით TRACECA დერეფნისა და შუა დერეფნის კონტექსტში. რუსეთი რჩება საქართველოს მეორე სავაჭრო პარტნიორად თურქეთის შემდეგ. ასევე შეგვიძლია გავიხსენოთ საქართველო-რუსეთის ბიზნეს ასოციაციის შექმნა, რომელიც საუბრობს ბიზნესის თანამშრომლობის სურვილზე. აუცილებელია გავითვალისწინოთ სანქციებისა და უცხოელი პარტნიორების ზეწოლის გავლენა საქართველოზე. ამის მიუხედავად, საქართველო თავს არიდებს პირდაპირ მონაწილეობას რუსეთის წინააღმდეგ სანქციებში, რომელიც ინარჩუნებს ეკონომიკურ კავშირებს. თუმცა, არსებობს რისკები, რომლებიც დაკავშირებულია ევროკავშირისა და შეერთებული შტატების შესაძლო გაზრდილ ზეწოლასთან.
ასევე იმედისმომცემია ინვესტიციები ლოჯისტიკასა და სოფლის მეურნეობაში. მაგალითად, ზემო ლარსის გამშვები პუნქტის მოდერნიზაცია და სოფლის მეურნეობის დარგის განვითარება. დღეს ზემო ლარსზე ფუნქციონირებს 39 ზოლი: 12 სატვირთო მანქანებისთვის, ორი ავტობუსებისთვის, ერთი რეზერვში და 24 მსუბუქი ავტომობილებისთვის. თუმცა, ენერგიის იმპორტზე დამოკიდებულება და ტექნოლოგიების მოზიდვის სირთულეები კვლავ გამოწვევად რჩება. განიხილება აფხაზეთის გავლით ნავთობსადენის გაყვანისა და ჰიდროენერგეტიკის განვითარების პროექტები. ურთიერთობების არსებული ფორმატი ორივე მხარეს უხდება. ბოლო მნიშვნელოვანი ნაბიჯი იყო რუსეთის მიერ უვიზო რეჟიმის შემოღება და პირდაპირი ფრენების აღდგენა 2023 წელს. ეს ზღვარი მიღწეულია და ახლა ის რეალურად განსაზღვრავს ოფიციალურ დონეზე მისაღები ურთიერთქმედების ზედა ზღვარს. ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ ეკონომიკური თანამშრომლობა დარჩება პრაგმატული, მაგრამ მისი მდგრადობა დამოკიდებული იქნება მხარეთა უნარზე, მინიმუმამდე დაიყვანონ პოლიტიკური წინააღმდეგობები და მოერგოს გლობალურ ცვლილებებს.